gedragdscode

Gedragscode of regels voor kerken op sociale media nodig?

Hoe gedraag jij je als kerkelijke vertegenwoordiger op sociale media? Zijn er spelregels of zelfs een gedragscode nodig?

Uiteindelijk kiest iedere predikant, ambtsdrager of jeugdleider een eigen stijl op sociale media en deelt wat hij/zij denkt dat goed is om te delen. Zo simpel is het uiteindelijk. Dit roept onder andere de vraag op of er een gedragscode moet komen voor het gebruik van sociale media door mensen die voor de kerk werken.

De Christelijke Gereformeerde Kerken (waar ik deel van uitmaak) hebben zo’n gedragscode niet. De Protestantse Kerk Nederland (PKN) heeft er wel één, zij het dat het een ‘handreiking’ heet. De ‘Handreiking voor predikanten en kerkelijk werkers voor het gebruik van sociale media’ is als appendix toegevoegd aan de ‘Beroepscode en gedragsregels voor predikanten en kerkelijk werkers’. Je vindt de beroepscode hier.

Gebruik smileys en wees bescheiden

De handreiking bevat mooie en zinvolle adviezen voor iedere kerkelijke vertegenwoordiger die sociale media gebruikt. Een paar dingen licht ik eruit:

  1. Denk na over je online identiteit als ambtsdrager. Wees bijvoorbeeld voorzichtig met het bekritiseren van personen en maak in je profiel duidelijk hoe jij je verhouding tussen werk en privé ziet. En denk om je taalgebruik: wees netjes, maar spreek geen kerkelijke geheimtaal.
  2. Gebruik smileys. Op die manier kun je emotie meegeven aan je berichten en misverstanden voorkomen.
  3. Wees bescheiden: sociale media hebben het gevaar van narcistisch gebruik in zich. Door juist aandacht te hebben voor anderen en voor hen ruimte te scheppen voorkom je dat je narcisme voedt.

Nog 5 andere adviezen

De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben wel een algemene gedragscode voor predikanten en kerkelijk werkers. Verschillende elementen daaruit zijn zonder meer relevant voor het gebruik van sociale media. Ik noem:

  1. Sta open voor kritiek. Dat geldt online evenzeer als offline. Sociale media hebben wat dat betreft een behoorlijk zelfreinigend vermogen voor wie er voor open staat.
  2. Let op een gezonde verhouding tussen afstand en nabijheid ten opzichte van mensen die aan je zorg zijn toevertrouwd. De grenzen die je in dit opzicht in het gewone verkeer met gemeenteleden hanteert – bijvoorbeeld het niet te veel onderhouden van privécontacten met personen van het andere geslacht of met jeugd – zijn online minstens zo belangrijk.
  3. Houd vertrouwelijk wat vertrouwelijk is. Uit je op sociale media nooit over pastorale contacten.
  4. Neem verantwoordelijkheid voor je gezin. Laat sociale media niet allesbeheersend worden. Je telefoon regelmatig uitzetten of op de werkkamer laten liggen is een goede manier om je gezinsleden de aandacht te kunnen geven die ze verdienen.
  5. Wees je bewust van je voorbeeldfunctie: als ambtsdrager en gelovige ben je een navolger van Christus.

Is een gedragscode nodig?

Ik zou niet pleiten voor nog een gedragscode. Een teveel aan codes kan de illusie wekken dat je met regels ongelukken kunt voorkomen. Beter is het om te werken aan bewustwording van wat het betekent om navolger van Christus te zijn in al je relaties, ook je online relaties.


Tijdens de inspiratiebijeenkomsten van ‘Kerk-zijn online’ in 2015 leidde predikant Wim de Bruin een workshop over hoe vertegenwoordigers van kerken sociale media effectief kunnen inzetten. Zijn presentatie voor de workshop herschreef hij tot een aantal blogs.